KOMPROMIS MIĘDZY ANTROPOSZOWINIZMEM I EKOLOGIZMEM JAKO WARUNEK ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU LUDZKOŚCI

Abstrakt

Antropocentryzm ukształtował się od dawna na gruncie filozofii głoszącej dominację człowieka w świecie. Jednak w ostatnich latach pojawiła się opozycyjna koncepcja w ramach filozofii środowiska, zwana ekologizmem. W relacji „człowiek-środowisko" kładzie on większy akcent na środowisko (na jego ochronę przed dewastacją) aniżeli na człowieka. Wychodzi bowiem z założenia, że o istnieniu biologicznym i społecznym człowieka decyduje jakość środowiska przyrodniczego i społecznego; nawet najdoskonalszy człowiek nie jest w stanie przeżyć w zatrutym środowisku przyrodniczym ani w zdegenerowanym środowisku społecznym. Ekologizm stał się przeciwwagą dla antroposzowinizmu, który jest ekstremalną postacią antropocentryzmu, od tysięcy lat zakorzenionego w świadomości mas i wspieranego obecnie przez ekonomię neoliberalistyczną, religię katolicką i ideologię konsumpcjonizmu. Ekologizm rozwija się z trudem w walce z jego przeciwnikami, którzy utożsamili ten nurt filozofii z ideologią. Łatwiej występować przeciw ideologii (uznanej bezpodstawnie za złą) niż przeciwko filozofii. Artykuł zawiera dość obszerną charakterystykę antroposzowinizmu i ekologizmu, a także enwironmentalizmu wchodzącego po części w jego skład. Autor dochodzi do wniosku, że oba te nurty ulęgają radykalizacji w miarę postępu cywilizacyjnego, co źle wpływa na dalszą ewolucję naszego gatunku. Dlatego konieczny jest kompromis. Jego znalezienie stało się nakazem chwili, ponieważ jesteśmy prawdopodobnie ostatnim
pokoleniem, które może powstrzymać lub spowolnić marsz ku upadkowi ludzkości.